Le charme discret de la bourgeoisie

Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας
ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ Le charme discret de la bourgeoisie. Γαλλία, 1972. Σκηνοθεσία: Λουίς Μπουνιουέλ. Σενάριο: Λουίς Μπουνιουέλ, Ζαν-Κλοντ Καριέρ. Ηθοποιοί: Φερνάντο Ρέι, Πολ Φρανκέρ, Ντελφίν Σερίγκ, Μπουλ Οζιέ, Στεφάν Οντράν, Ζαν-Πιερ Κασέλ, Μισέλ Πικολί. 102'

*****
Η αστική τάξη, η εκκλησία, ο στρατός, η τρομοκρατία βρίσκονται στο στόχαστρο του Μπουνιουέλ σ' αυτή τη μαύρη, ανατρεπτική, σουρεαλιστική κωμωδία, σε επανέκδοση.
Η αστική τάξη ήταν πάντα στο στόχαστρο του μεγάλου σουρεαλιστή σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ. Από την εποχή της «Χρυσής εποχής» μέχρι τις κατοπινές ταινίες του, «Βιριδιάνα», «Τριστάνα», «Ο εξολοθρευτής άγγελος», «Το φάντασμα της ελευθερίας», για ν' αναφέρω μερικές από τις πιο σημαντικές του, ο μεγάλος αυτός δημιουργός δεν έπαψε, με εικόνες συχνά σοκ, με σαρκαστικό, απελευθερωτικό χιούμορ και με ιστορίες που ανατρέπουν με τρόπο απολαυστικό και πρωτότυπο κάθε ιδέα ρεαλισμού, να μας δίνει αξέχαστα αριστουργήματα, ταινίες-σταθμούς στην ιστορία του κινηματογράφου.

Στην «Κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας» (Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, 1972) ο Μπουνιουέλ μάς παρουσιάζει μιαν άλλη πλευρά του κόσμου που κατέγραφε στον «Εξολοθρευτή άγγελο». Εκεί μια ομάδα ανθρώπων της μεγαλοαστικής τάξης έφταναν για ένα δείπνο, για να βρεθούν έγκλειστοι και να οδηγηθούν σε ακρότητες και πλήρη κατάρρευση του οικοδομήματος της οργανωμένης κοινωνίας τους. Στην «Κρυφή γοητεία» οι μεγαλοαστοί του παρευρίσκονται σ' ένα δείπνο, που δεν μπορούν να ολοκληρώσουν, εξαιτίας διάφορων καταστροφικών επεισοδίων που τους διακόπτουν: άφιξη σε λάθος ημερομηνία, ο ξαφνικός θάνατος του εστιάτορα που τους φιλοξενεί, επίθεση από τρομοκράτες τριτοκοσμικής χώρας της Λατινικής Αμερικής, επεμβάσεις του στρατού και της αστυνομίας, ακόμη και τα όνειρα και οι εφιάλτες των συνδαιτυμόνων.

Οπως και στον «Εξολοθρευτή άγγελο», η ιστορία στον Μπουνιουέλ δεν έχει καμιά ιδιαίτερη σημασία. Αντίθετα, εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι τα διάφορα, διανθισμένα με το γνωστό μπουνιουελικό χιούμορ, επεισόδια, που τις πιο πολλές φορές ακολουθούν μια σουρεαλιστική λογική: όπως εκείνες με τον πρέσβη που είναι ντίλερ κοκαΐνης ή τον επίσκοπο που πιάνει δουλειά ως κηπουρός ή ακόμη τη σκηνή με τους συνδαιτυμόνες που κάθονται στο τραπέζι για να δειπνήσουν, για ν' ανακαλύψουν ξαφνικά πως βρίσκονται πάνω σε σκηνή θεάτρου.

Οι σκηνές μπορεί να μοιάζουν αυθαίρετες, πίσω τους όμως κρύβεται μια λογική, η λογική της ανατροπής, του ξεσκεπάσματος της κοινωνικής καταπίεσης, του παραλογισμού μιας χωρίς καμιά κρυφή γοητεία κοινωνίας, καθώς και της εκμετάλλευσης του ατόμου από κυνικούς πολιτικούς, αδηφάγους καπιταλιστές και μια βουτηγμένη στην υποκρισία εκκλησία. Με άλλα λόγια, μια ανεπανάληπτη, σουρεαλιστική, μαύρη κωμωδία, σε επανέκδοση.